در روزهای اخیر دولت لایحه بودجه سال ۹۶ را تقدیم مجلس کرد. بودجه‌ای که اعداد و ارقام از ویژه برنامه‌ها و پروژه‌های خاص دولت می گویند. یکی از اصلی‌ترین مأموریت‌های دولت نیز حل مشکل آسیب‌های اجتماعی است و طی یک سال اخیر بارها رهبر انقلاب بر حل ویژه مشکلات اجتماعی سخن گفته‌اند.از تأکیدات رهبری به نظر می‌آید که آسیب‌های اجتماعی یکی از جدیدترین سرفصل‌های جمهوری اسلامی است و قرار است اتفاقات مهمتری در این حوزه رقم بخورد.
به گزارش مجله اینترنتی مددکاری اجتماعی ایران، روزنامه صبح نو نوشت: اولین بار آذرماه سال ۹۴ بود که اعضای شورای اجتماعی کشور به دیدار رهبری رفته و گزارشی از وضعیت آسیب‌های اجتماعی ارائه کردند. در ابتدا خبرهای پراکنده و غیرمنسجم از جلسه خارج شد اما خروجی خبرها حاکی از نگرانی رهبری از وضعیت آسیب‌های اجتماعی بود. در این جلسه اعضای شورای اجتماعی شامل ۲۳ نهاد دولتی و حاکمیتی حضورداشته و وزارت کشور آمارهایی را ارائه داد. ۶ مردادماه معاون مرکز امور اجتماعی وزارت کشور از آغاز مراحل مقدماتی تشکیل سازمان امور اجتماعی کشور خبر داد و گفت: «با ابلاغ شورای اداری، سازمان امور اجتماعی کشور تا ۲ هفته دیگر تأسیس می‌شود.» اما ۵۰ روز بعدازاین وعده، آقای داود نمازی مشاور وزیر کشور در امور هماهنگی روحانیت و ائمه جمعه و جماعت گفت: «سازمان مدیریت آسیب‌های اجتماعی به‌زودی در وزارت کشور تأسیس می‌شود و قائم‌مقام وزیر در امور اجتماعی و فرهنگی به این سمت منتقل خواهد شد.» تا مشخص شود وعده ۲ هفته محقق نشده و هنوز هم در آستانه سومین جلسه آسیب‌های اجتماعی خبری از این سازمان و سازوکارهای لازم نیست! مگر اینکه صبح جلسه با رهبری این سازمان به‌صورت نمادین تأسیس شود. از سوی دیگر وقتی این سازمان شکل نگرفته؛ توقع تقسیم وظایف و ابلاغ آن نیز دور از انتظار است.
۱۳ میلیارد برای سازمانی که نیست!
باگذشت ۶ ماه از دومین جلسه؛ درآستانه سومین جلسه شش‌ماهه آسیب‌های اجتماعی هنوز سازمان امور اجتماعی تأسیس نشده و طبیعتاً درردیف بودجه سال گذشته نیز نامی از این سازمان در میان نبود؛ اما دولت برای سال ۹۶ یک ردیف بودجه انحصاری برای این سازمان در نظر گرفته و بودجه ۲۰ میلیاردی را به آن اختصاص داده است. اما نکته جالب اینکه در بودجه ۹۶ ذکر شده که این سازمان در سال جاری (سال ۹۵) ۱۳ میلیارد تومان بودجه دولتی در اختیار داشته و آن را خرج کرده است! در پیوست شماره ۴ جدول بودجه پیشنهادی دولت در رابطه با مأموریت‌های سازمان امور اجتماعی و بودجه تخصیص یافته به آن آمده است که این سازمان نیمی از بودجه ۲۰ میلیاردی خود را باید به بخش«حفظ و ارتقای سلامت اجتماعی» اختصاص دهد و ذیل این عنوان به موضوعاتی چون«ارتقای سرمایه اجتماعی»، «ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی»، «صیانت از حقوق شهروندی»، «رصد سلامت اجتماعی» و «مشارکت اجتماعی زنان» آمده است. دومین سرفصل ماموریتی این سازمان بحث کنترل آسیب‌های اجتماعی است. «جلب مشارکت مردمی، ساماندهی متکدیان؛ کاهش آسیب‌های حاشیه نشینی، اعتیاد، طلاق و فساد اخلاقی» مهم‌ترین زیرشاخه‌های این سرفصل است که در مجموع ۱۰ میلیارد تومان به خود اختصاص داده است. مقابله با فساداخلاقی با ۵۰۰ میلیون تومان و مقابله با آسیب‌های حاشیه نشینی با ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، کمترین و بیشترین بودجه را به خود اختصاص داده‌اند. بسیاری دیگر از سازمان‌ها نیز بخشی از بودجه‌شان را به موضوعات اجتماعی اختصاص داده و بخش دیگری از سازمان‌ها مأموریت ذاتی‌شان مقابله با آسیب‌های اجتماعی است.
سازمان بهزیستی و لیست بلند حوزه آسیب اجتماعی
سال آینده دولت بودجه‌ای بیش از ۲ هزار میلیارد تومان برای سازمان بهزیستی در نظرگرفته است؛اما چه میزان از این بودجه با محوریت آسیب‌های اجتماعی باید هزینه شود؟ این سازمان ۲۶ میلیارد تومان برای کمک به مسکن ۲۵۰۰ نیازمند اختصاص داده بایستی معیشت بیش از ۵۲۰ هزار نیازمند را زیر نظر داشته باشد. از دیگر مأموریت‌های بهزیستی کمک به دانش آموزان شین آبادی است که ردیف بودجه‌ای اختصاص داشته و این ردیف بودجه ۷۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. پوشش خانواده‌هایی با فرزندان چندقلو نیز نزدیک به ۱۱ میلیارد تومان پیش بینی شده است؛اما یکی از اصلی‌ترین مأموریت‌های این سازمان پوشش ۲۲۵ هزار و ۸۲۵ زن سرپرست خانوار است که این بخش نزدیک به ۱۰۲ میلیارد تومان از بودجه بهزیستی را به خود اختصاص خواهد داد؛اما در کنار این مأموریت‌ها بخشی به پیشگیری آسیب‌های اجتماعی اختصاص یافته که این بخش ۲۹ میلیارد تومان بودجه دارد و قرار است نزدیک به یک میلیون و ۷۵۰ هزار نفر را با پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی آشنا کند. همچنین این سازمان قرار است به صورت جداگانه نیز از آسیب دیدگان اجتماعی نظیر«کودکان خیابانی و بحران‌های خانوادگی و فردی» ورود کرده و ۱۰۷ میلیارد تومان برای این حمایت‌های مادی و معنوی بودجه پیشنهاد شده است. یکی دیگر از بخش‌های ماموریتی بهزیستی کمک به نیازمندان و معلولان است که نزدیک به نیمی از بودجه ۲ هزار میلیاردی بهزیستی به آن اختصاص یافته است. از سوی دیگر ۶۵۰ هزار معتاد رها شده از بند اعتیاد نیز برای بازتوانی و حفظ سلامت خود در بهزیستی تحت پوشش قرار خواهند گرفت و این مأموریت نیز ۱۰ میلیاردتومان از بودجه کشور را به خود اختصاص داده است.
سهم وزارت تعاون در مقابله با آسیب اجتماعی چقدر است؟
در میان نهادهای مرتبط با بحث آسیب‌های اجتماعی، کمیته امداد نیز سهم قابل توجهی را به خود اختصاص داده و با بیش از ۴ هزار میلیارد تومان بودجه قرار است از ۱۲۶ هزار سرپرست خانوار حمایت کرده، برای ۲۲۵ هزارنیازمند شغل ایجاد کند و همچنین به بیش از یک میلیون نیازمند خدمات معیشتی و بهداشتی ارائه دهد. اما وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی نیز یک ردیف بودجه اختصاصی برای کمک به اقشار خاص دارد. پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، حمایت از زنان سرپرست خانواده، حمایت از کودکان کار و مقابله با آسیب‌های اجتماعی از مهم‌ترین مأموریت‌های دفتر امور اجتماعی این وزارتخانه است که برای این مأموریت‌ها ۱۱۹ میلیارد تومان بودجه اختصاص یافته است.
۷۵ درصد بودجه ستاد مبارزه با مواد مخدر برای پیشگیری و حمایت
در حوزه اعتیاد علاوه بر مأموریت‌های بهزیستی و وزارت تعاون و سازمان امور اجتماعی؛ ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز مأموریت‌های مشابه دارد. از بودجه ۲۱۲ میلیاردی ستاد مبارزه با مواد مخدر، بیش از ۷۰ میلیارد تومان به پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر و مواد روانگردان اختصاص یافته و ۸۷ میلیارد تومان نیز برای بازتوانی و کمک به بیش از ۴۰۰ هزار معتاد در نظر گرفته شده تا جنبه پیشگیری و حمایتی نیز در این سازمان پررنگ شود.
